Kasılmalar Üzerine Etkiler

KASILMALAR ÜSTÜNE ETKİ

Dölyatağı boynunun açılış dönemi sırasında kasılma anormallikleri dışında, sözkonusu dönemin herhangi bir anında kasılma ritim, şiddet ve niteliğinde yetersizlikler belirmesine oldukça sık rastlanır. Günümüzde, bu gibi durumlarda kullanılabilecek çok sayıda ilaç vardır. Başlıca 3 ilaç grubu olarak kullanılabilir:

— düz kaslar üstünde etki gösteren kasınma çözücü ilaçlar;

— dölyatağı boynu kasılması üstünde etkili olan, parasempatik sinir sistemi düzeyinde etki gösteren ilaçlar;

— dölyatağı kasılmalarını güçlendirici ilaçlar.

Kasınma çözücüler

Doğrudan doğruya dölyatağı kasını etkilemekte kullanılan maddelerin genellikle ikili bir rolü vardır: Kas lifi üstüne etki yaparak anormal kasılmalarla ya da yeterince gevşeyememe eğilimiyle savaşma; kasılmalar nedeniyle kadının duyduğu acıyı yapay olarak azaltma.

Parasempatik sistem üstüne etki

Parasempatik sistem, özellikle dölyatağı boynunun gerginliği üstüne etkir. Bazen, dölyatağı boynunun açılış dönemi normal görünmekle birlikte, dölyatağı boynunun açılması ve tam olarak silinmesi çok yavaş ya da yetersiz biçimde gerçekleşir. Uygun girişim gerektiren bir doğum anormalliği dışında, anormalliğin kesinlikle yerel özellikli olduğu saptanınca, silinmeyi tamamlayacak ve dölyatağı boynunun açılmasını kolaylaştıracak ilaçlar kullanılabilir.

Ağrı ilaçları

Bunların görevi, dölyatağı kasının kasılma gücünü artırmaktır. Günümüzde 2 çeşiti kullanılmaktadır: Etkisi daha çok fizyolojik olanlar, yani hi-pofiz arka lob hormonu ve türevleri; eskiden bitkilerden elde edilmekteyken günümüzde yapay olarak üretilen ve dölyatağı kasılmalarını güçlendirmede kullanılan ilaçlar.

Hipofiz arka lob hormonu ve türevleri

Hipofiz bezinin arka bölümünde bulunan ve oksitosin adı verilen hormon, tam anlamıyla dölyatağı kasılması hormonudur. Bazı hayvanların hipofiz bezlerinden elde edilen bu hormon, ortaya bir hormon etkileri bileşimi sorunu çıkarmıştır. Sorun şudur: Bu bez özlerinde kasılmayı yaratan asıl hormonun yanısıra, bir de damarlar üstünde etkili olan atardamar basıncı yükseltici hormon vardır (vazopresin). Organik kimyacılar, oksitosini incelemiş ve bu hormonun molekül yapısı öğrenildikten sonra, .kesinlikle katışıksız yapay bir hormon elde edilmiştir. Günümüzde, dölyatağı kasılmalarını güçlendirmek için hormon özü kullanma kararı verildiğinde, bu ikinci madde yeğ tutulmaktadır. Genellikle damardan fizyolojik bir sıvı içinde verilmekte, böylece verilen miktarın sürekli ve düzenli olması, gerektiğinde düşürülmesi ya da yükseltilmesi sağlanmaktadır.

Sparteyin sülfat

Aynı amaçla kullanılır. Deri altına ya da kas içine iğneyle verilir ve gerektiğinde tekrarlanabilir.

Kullanımı

Sözünü ettiğimiz iki maddeden hangisinin kullanılacağı, belirli doğum koşullarına ve bir ölçüde, hekimin seçimine bağlıdır.

Herhangi bir tıbbi nedenle oksitosin kullanmak gerektiğinde ya da annede bir kalp bozukluğu varsa, sparteyin sülfat yeğ tutulur. Sparteyin sülfatın sakıncası, kesintili verildiği için dozaj denetiminin güç olması, çoğunlukla iğnenin tekrarlanmasını ge-rektirmesidir. Sparteyin sülfatın bu küçük sakıncaları nedeniyle, daha çok, bir sıvı içinde seyreltilmiş oksitosinin damardan verilmesi yeğ tutulmaktadır. Akışının düzenliliği, organizmaya iyice yayılmasını sağlamakta, ayrıca elde edilen sonuçlara göre, akış hızı ve miktarı her an yeniden düzenlenebilmektedir. Ama, atardamar basıncı üstündeki etkisi (anlaştırılmış hormon kullanmakla bu etki azaltılabilir)- ve damar yoluyla damla damla vermenin kadın için sıkıcı olması gibi yan etkileri vardır.

Sözkonusu sakıncalara karşın, her iki madde de yaygın biçimde kullanılmaktadır. Etkileri, hekim tarafından kesinlikle denetlenebilir; doğum çalışmasını güçlendirmedeki yararları gözönüne alındığında, gerektiğinde hiç duraksamadan kullanılmalıdırlar.