Kokulu Menekşe

Menekşegiller familyasındandır. Diğer adları Benefşe, Menevşe.

10-15 cm boylarında, yer örtücü, uzun saplı, yüreksi yapraklı, köksaplı (rizom) çok yıllık, otsu bir bitkidir. Avrupa, Asya ve Kuzey Afrika kökenlidir. Mart-nisan aylarında, 15-20 mm boyutlarında, hoş kokulu, genellikle mor ya da bazen beyaz çiçekler açar.

Köksapından çeşitli kollar atar ve böylece yeni bitkiler oluşur.

Bitkinin küçük, küremsi, sert tohumları sarı renklidir.

1000-1 200 metre yüksekliğe kadar çıkar, ılıman iklime sahip bölgelerde kültürü yapılır. Ülkemiz kırlarında ender olarak bulunur, dekoratif amaçla park ve bahçelerde yetiştirilir.

Tohumdan çıkan fideler ya da yerde uzanan gövdelerden alınan dallar 10-1 5 cm aralıklarla şaşırtılır.
menekse
Menekşe mitolojik çağlardan günümüze sevilen, değer verilen bir bitki olmuştur. Baştan çıkarıcı kokusundan dolayı olmalı, tanrıça Venüs’ün ve onun yerini alan aşk tanrıçası Afrodit’in bitkisi sayılmış; Homeros’tan (İÖ 8. yy) Shakespeare’e (1564-1616) pek çok ünlü şair ondan sevgi ve övgüyle söz etmiştir, imparator Napolyon (1769-1821) bitkiyi partisinin amblemi yapmıştır. Eski Yunanlılar onu doğurganlığın simgesi sayarken, Romalılar içtikleri bir şaraba katmışlardır.

Menekşe mitolojik çağ insanları için kutsal bir bitkiydi, doğanın güçlü tanrısı Büyük Pan ve bizzat Hayat adına alna taç olarak takılırdı.

Bitkinin çiçeği şekerleme, tatlı, dondurma, jöle, pasta, salata, sirke, bitkisel yağ, çay, şurup, çorba, punch, puding yapımlarında yer alır.

Bileşiminde tanenler, müsilajlar, flavonoitler, saponinler gibi maddeler ve bolca C vitamini bulunur.

Ağızdan terletici, ateş düşürücü, kabızlık giderici, mikrop öldürücü, sakinleştirici, uykusuzluk giderici; dışardan lapa ve gargara halinde yumuşatıcı, romatizma ağrılarını dindirici olarak da kullanılır.

Bitkinin yumru kökü çay olarak demlenir. Yapraklarının kaynatıldığı su şişmiş göz kapaklarına iyi gelir, cilde canlılık kazandırır.

Ancak dikkat, ağızdan aşırı alım, saponinden dolayı kusmaya yol açabilir.