Lenfödem Nedir ve Bundan Nasıl Kurtulur

Koltuk altına yapılan ameliyat ve radyoterapi, lenf sıvı-, sini süzen lenf düğümlerini ve kanallarını hasara uğratabi­lir. Bölgedeki ameliyat yaraları bazı kanalları tıkayıp, ame­liyatlı göğüs tarafındaki kolun ve elin şişmesiyle sonuçla­nabilir. Bu duruma lenfödem adı verilir. Şişkinlik geçici olabileceği gibi, aylarca hatta yıllarca sürebilir; kalıcı olma ihtimali de vardır. Rahatsızlık ameliyaün hemen ertesinde veya ameliyattan aylar hatta yıllar sonra ortaya çıkabilir. Belirtiler arasında dirsek ve bileklerde veya deride ‘gergin­lik’ hissi, eklem yerlerinde, özellikle el ve bileklerde tutukluk ve sürekli şişkinlik vardır. Bu durum kanserin nükset­tiğinin işareti de olabilir.

Şiddetli lenfödem, 6 aydan kısa sürer ve bir hafta içeri­sinde, etkilenmiş uzvun, yatarken yastık üstüne uzatılma­sıyla veya ayaktayken ve dolaşırken askıya alınmasıyla çözülebilir.
6 aydan uzun süren kronik lenfödem ise zor ve kesin bir tedavisi olmayan bir hastalıktır. Rahatsızlıkla başa çık­mak için uzman bir fizyoterapistten yardım alınabilir.

Lenfödemde kullanılan Kompleks Dekonjestan Terapi, on gün ile altı hafta arası süren yoğun bir tedavi şeklidir ve genellikle işe yarar. Bu tedaviye cilt ve tırnak tedavisi, günlük lenf drenaj masajı, günlük multilayer kompresyon bandajlama ve etkili lenf akışını arttırmak için günlük eg­zersiz dâhildir.
Mastektomi geçirdiğinde 64 yaşında olan Joan’m 13 tane lenf düğümü alınmış. Joan ameliyattan bir yıl sonra lenfödem olduğunda zor günler geçirmiş:

**Bu rahatsızlığı tetikleyen şeyin ne olduğu konu­sunda bir fikrim yok. ilk yıl bana çok fazla antibiyo­tik verdiler; ama rahatsızlığım azalmadı. Kolumun şişliği hiç inmedi, bazen acı da veriyor. Lenfödem olan kolum diğerinin iki katı.,. Bu yüzden iki beden büyük bluzlar almak zorunda kalıyorum.

Bir basınç kolluğumla eldivenim var ama solak ol­madığım için bunlar hareketlerimi sınırlandırıyor… Kolluğu eldivensiz kullanamazsınız, yoksa bütün şişlik elinize geçer. Ama ikisini de takınca bu sefer yemek pişiremiyorsunuz çünkü hiç hijyenik değil. Kolumu yukarıda tutmak çok zor olduğu için bu laşık yıkayamıyorum. Evi süpürmek de zor geli­yor… Ama öteki işlerde beni sınırlamıyor.”

John enfeksiyon kaptıktan sonra lenfödeme yakalanmış:
**Vücudumdaki bir yara enfeksiyon kapmıştı, so­nuçta lenfödem oldum. Şimdi ellerimle kollarımı daha rahat kullanabiliyorum. Lenfödem olan başka bir arkadaş, sağ kolumun altına yapışkan bir bandaj koyarsam, bandajın oradaki kası des­tekleyeceğini söyledi. Lenfödem bana pek acı vermedi, sadece ufak bir rahatsızlık… Bandaj kul­lanırsam banyo yapmak biraz zahmetli oluyor. Çünkü bandajı saç kurutma makinesiyle kurut­mak zorunda kalıyorum, itiraf etmeliyim ki, eski­den olduğu gibi sık yıkanmıyorum. Bandajı iki gün­de bir çıkarıyorum, bu da işe yarıyor.*’
Kimin lenfödem olup kimin olmayacağını tam olarak kestiremeyiz ama bu rahatsızlığı tetiklediği bilinen etken­lerden kaçınmak için aşağıdaki tavsiyeleri dikkate almak­ta fayda vardır.

Faydalı Bilgiler
Kolunuzu lenfödemden koruma yollan
• Her türlü enjeksiyon ve testi diğer kolunuza yaptırın. Tansiyonunuzu da diğer kolunuzdan ölçtürün.
• Ağır alışveriş torbalarını ve çantanızı diğer kolunuz­da veya omzunuzda taşıyın.
• Rahatsız olan kolunuzla elinizi güneş yanığından ve diğer yanıklardan koruyun.
Kolltuk altınızı temizlerken kesmemeye çalışın, epi-lasyon aleti kullanın.
• Kesikleri hemen yıkayıp antibakteriyel ilaçlar sürün ve sarın. Enfeksiyon kaptığınızı düşünüyorsanız dok­tora başvurun.
• Bahçeyle ilgilenirken ya da bulaşık yıkarken eldiven giyin,
• Rahatsız kolunuza ddr takılar ya da elastik kolluklar takmayın.
• Tırnak bakımı yaparken dikkatli olun, tırnaklarınızın etrafındaki deriyi kesmekten kaçının.
• Basınç değişikliklerinden korunmak için uçağa bindiğinizde özel kolluk gibi kompresyon giysileri kullasa, radyoterapi sağlık sorununa yol açıyorsa ve hasta mastektomiyi tercih ediyorsa.
• Lenf bezleri, kanserin yayılıp yayılmadığını anlamak için alınır,
• Lenf bezleri biyopsisi, düzgün bir şekilde test edildiğin­de bir veya ikiden fazla lenf düğümünün alınmasını engelleyebilecek yeni bir tekniktir.
• Lenfödem, lenf düğümlerinin alınması sonucunda or­taya çıkma ihtimali olan ciddi bir cerrahi yan etkidir. Geçici veya kalıcıda olabilir. Ameliyatın hemen ertesin­de ya da yıllar sonra ortaya çıkabilir. Kolun aşırı ve geri dönüşü olmayan bir şekilde şişmesiyle sonuçla­nabilir.