İvegen Eklem Romatizması

İvegen eklem romatizması hem eklemlere, hem kalbe yerleşen bir hastalıktır. Eklemlere yerleştiğinde tedavisi kolaydır, iz bırakmaz; kalpte ise belirtileri siliktir; ama ağır bozunlar yapar.Streptokok grubundan bir mikroba bağlı bir enfeksiyon hastalığıdır.
Hastalığın geleceği tümüyle, kalbe yerleşme derecesiyle ilgilidir. İvegen eklem romatizması hiçbir zaman 3 yaşından küçüklerde görülmez; çocuklarda ve ergenlik çağındakilerde (çoğunlukla 8 vede 10 yaşlar arasındakilerde) görülür.
Eklem Romatizması


İvegen eklem romatizması bedende üst solunum yolları, burun, boğaz (özellikle anjin) düzeyinde yerleşen bir streptokok enfeksiyonunun sonucudur. Bu ilk hastalıktan ortalama 3 hafta sonra eklem ve iç organ (bu arada özellikle kalp) yerleşimleri belirir.
Genellikle iz bırakmadan iyileşen bir ivegen kalp dışzarı iltihabı biçiminde ortaya çıkar.

İvegen eklem romatizmasının etkeni A grubundan streptokoktur. Hastalık kalbi de etkileyebileceğinden geleceği tehlikelidir. Acil tedavi gerektirdiğinden teşhis çabuk konmalı ve güvenli olmalıdır. Hastalık, 5 yaşından önce pek görülmez. Tipik biçimi, ateşli yaygın eklem iltihabı büyük nöbetidir.

Teşhis:

Klinik belirtiler: Bazen, eklem ağrılarından önce, hiç de dikkat çekmeyen boğaz ağrısı ve hafif bir ateş (38 Cin altında) vardır. Buna karşılık, birçok eklemi birden etkileyen nöbet apansızın başlar. Bütün hastalarda ateş vardır; çok ya da az olabilir. Çocuk terler, rengi solar ve eklemlerindeki ağrılar yüzünden hareketsiz kalır. Hastalık daha çok büyük eklemlere (diz, el ve ayak bilekleri; dirsek eklemleri) yerleşir; eklemler ağrılı, şiş ve sıcaktır. Deri kızarır ve parlar. Ağrı öylesine şiddetlidir ki, çocuk, eklemlerinin hareket ettirilmesinden korkar.

Tamamlayıcı muayeneler: Klinik teşhisin doğrulanması için, mutlaka tamamlayıcı muayeneler uygulamak gerekir. Çok sayıda biyolojik belirti vardır; en önemli ikisi, akyuvarların artışı ve kanın çökme hızının büyük ölçüde yükselmesidir. ASO (Anti – streptolizin – O) tepkimesi, hastalık için özgüldür. Antikor düzeyinin 1/200′ün üstünde olması. genellikle hastalık teşhisini doğrulamaya yeterlidir.

Evrim: Ağrıların bir ortaya çıkıp, bir yokolmasıyla ve bir eklemden ötekine geçişiyle nitelenir. Hastalık eklemlerde hiç bir zaman iz bırakmaz.

Hastalığın öteki biçimleri: Çocuklarda, hastalığın tek eklemi etkileyen biçimlerine çok daha sık raslanır (çok sayıda eklemi etkileyen açık seçik biçimler daha çok ergenlik çağında görülür). Yalın biçimler, eklemlerin birinde (kalça, diz) yerel ağrılar yapar. Bazı çocuklarda, önceden hiç bir romatizma ağrısı olmadan kalp rahatsızlığı görülebilir. Hastalığın bu tür az belirtili biçimlerinde teşhis de güç olur.

Kalp belirtilerine sık raslanır, üstelik ciddidirler; eklemlerde hiç bir bozukluk olmadan doğrudan doğruya kalpte de belirebilirler. Tedaviye erken başlamak gerekir. Kalp kası, kalp içzarı ve kalp dışzarı, hastalıktan etkilenebilirler. Kalp seslerindeki değişiklikler (dinlemeyle saptanır), röntgen filmleri ve kalp elektrosu (elektrokardiyog-ram), hastalığın kalbin neresini (ve ne derecede) etkilediğinin anlaşılmasını sağlar. Hastalığın kalbi etkilemesinin ortaya çıkardığı ve acil önlem gerektiren ciddi tehlike, kortizon türevleri kullanmakla büyük ölçüde hafifletilebilir. En sıkıcı sorun, hastalığın kalpte bırakabileceği izlerin (en sık görülen ikili kapak darlığı gibi) kalıcı olması ve uzun dönemde kalbin çalışmasını etkilemeleri, özellikle de enfeksiyon eklenmelerine elverişli bir ortam hazırlamalarıdır. Bu arada bazı kalp üfürümlennin bütünüyle yitebileceklerini anımsatalım.

Deri belirtilerine oldukça ender raslanır. Harita gibi bir sınır çizgisiyle çevrili kabarıklıklardan oluşan pembe – kırmızı lekelerdir. Hastalığın ciddi biçimlerinde raslanır. Daha çok gövdede ve kol ve bacakların, ayakların iç yüzlerinde olur. Ayrıca sert, ağrısız, mercimek büyüklüğünden nohut büyüklüğüne kadar değişen deri altı düğümleri niteleyicidir

Tedavi: Çift yönlü ve uzun süreli olan tedavide başlıca, iki tür ilaç kullanılır:

— hastalığın etkin döneminde antibiyotikler, özellikle de kas içine penisilin;

— kortizon türevleri: Yeterli dozda kullanılırlarsa, hastalığın kalp ihtilatlarının en iyi önleyicisidirler.

Tedavinin süresi ve ilaçların dozu, klinik belirtilerdeki değişikliklere ve biyolojik belirtilerdeki gelişmeye göre ayarlanır. Ayrıca, 5 yıl süreyle ağızdan penisilin verilmesi, gerekli olmakla birlikte, yeterli değildir; ergenlik çağına kadar sürdürülmeside böylelikle gerekir.

Eklem romatizmasının ortaya çıkmasına olanak vermemek için, her anjin antibiyotikle tedavi edilmelidir. Hastalıktan sonra da, sağlık koruma kurallarına dikkatle uymak gerekir.

Hastalığın kalp kasına yerleşmesi
Kalp hacminin artmasına yolaçar. Hastalık ileti dokusuna da yerleşebilir (bu durumda ritim bozuklukları görülür). Kalp kası iltihabı her zaman iyileşir. Bazen anatomik bozunlar kalsa bile, hiçbir zaman işlev bozukluğu bırakmaz.