Yeni Doğmuş Çocuğun Hareketleri ve Kasları

HAREKETLER VE KASLAR

Hareketler ve yürüyüşün gelişmesi

Çocuğun hareketlerindeki gelişme, bedensel gelişmesinin aynasıdır ve çok karmaşık bir sinirsel, duygusal ve zihinsel öğeler bütününe bağlıdır.

Yaşamın ilk günleri

Normal gebelik süresi sonunda doğmuş olan çocuk, zamanının en büyük bölümünü uyumakla geçirir.

Yeni doğmuş çocuk, dinlenirken dölyatağı içindeki konumuna girerek dertop olup yatar: Belkemiği henüz kifoz (kambur sırt ya da öne doğru içbükey sırteğriliği) halini korumaktadır:

Kolları bedenin her iki yanında, önkolları göğüs üstünde katlı durur. Alt üyelerini karnına çekmiştir. Baş hareketlerine egemen değildir.
yeni doğmuş bebek

Yeni doğmuş çucuk çok hareket eder. Hareketlerinin özelliği bakışımsız, zamansız, kopuk kopuk ve denetimsiz oluşlarıdır. Kol ve bacaklarını böyle .hareketlerle açıp kapatır.

Kalp atışları küçük çocuğunkinden ve yetişkininkinden hızlıdır. Dakikada 130-150′yi bulur.

Akciğerleri de, çaba harcamakta olan sporcununkiler gibi, dakikada 40 soluk alıp verir.

Deri duyarlığı çok gelişmiştir (bu duyarlık genel durum testi olarak kullanılır).

Doğumla birlikte, tad alma duyusu vardır. Yeni doğmuş çocuk hoşuna giden lezzetli şeylere çok duyarlıdır; biberonu (bazen anne memesini de) beğenmezse, almayabilir.

Ağız-yutak hareketliliği vardır: Meme emer (emme refleksi) ve sıvıları yutabilir.

Gözün hareketliliği başlangıç aşamasındadır. Güçlü bir ışık karşısında gözlerini kırpıştırarak tepki gösterir ve gözbebekleri küçülür. Doğumundan 3-4 gün sonra gürültüye silkinerek tepki göstermesi iyi işittiğinin kanıtıdır.

Yeni doğmuş çocuk, iç organlarındaki her türlü belirtiye karşı da çok duyarlıdır; ağlar, huysuzlanır.

Yaşamının ilk günlerinden başlayarak refleks hareketlerden oluşan yoğun bir etkinlik gösterir.

Otomatik yürüme refleksi

Düz bir yüzey üstünde dik tutulan yeni doğmuş çocuk, ayaklarını birbiri arkasından, yürüyormuşcasına oynatır. Bu refleks birkaç hafta sonra yiter.

Moro refleksi ya da yere düşme refleksi

Çocuk apansızın yere bırakılır gibi yapılır ve hızla aşağı doğru düştüğü duygusu uyandırılırsa, kollarını açar.

Emme refleksi

Çok gelişmiştir. Çocuğun reflekslerinin en erken başlayanı ve en uzun sürenidir.

Arama refleksi

Yeni doğmuş çocuğun ağzının, burnunun ya da çenesinin köşeleri gıdıklanırsa, başını uyarının yapıldığı yöne çevirir.

Yakalama refleksi

Bebeğin parmakları çok güçlüdür. Avucuna bir şey konması, parmaklarının şiddetle kapanmasına neden olur. Bebek elleriyle parmaklarınızı yakaladığı zaman ayaklarını yerden kesebilirsiniz.

Kol kavuşturma ya da kucaklama refleksi

Şiddetli bir gürültü karşısında görülür. Bebek kollarını kaldırır, ellerini açar, sonra, kollan birini kucaklıyormuş gibi birbirine yaklaşır.

İlk üç ay

İlk üç ayın büyük bölümünü çocuk, yatarak geçirir. İyice uzanmış olmasına, başının bazen bir yana, bazen öteki yana çevrilmiş olmasına dikkat edilmelidir. Çoğunlukla bunlardan birini seçer; kendi haline bırakılır da haftalar boyu başı hep aynı tarafa dönük yatarsa, kafatası kemiklerinin ve boyun kaslarının gelişmesi bundan zarar görebilir.

Çocuk 1 aylıkken başını kısa bir süre için kaldırabilir; 3 aylık olduğunda dik tutmayı becerir.

Çocukta kas gerginliği her zaman, normalin biraz üstündedir: 2,5 aya doğru kolları henüz büküktür, ama bacaklarını artık uzanmış durumda tutar. 1.-3. aylar arasında, kıtıkla doldurulmuş oyuncak bebeklere benzer. Kaslarını güçlendirmek için, altı değiştirilirken hareket etmesine, bacaklarıyla havada pedal çeviriyormuş gibi hareketler yapmasına olanak verilmelidir. Tabanını gıdıklayarak ayak kasları da uyarılmalıdır. Tabanı gıdıklandığında bebek ayak parmaklarını büker. Bu hareket, taban eğriliğinin oluşması için çok yararlıdır.

Çocuk otururken, omurgası hâlâ daire yayı biçimindedir; gövdesi uyluklarına değer (kifoz durumu sürmektedir).

İki aylıkken çocuk, gözlerini herhangi bir şeye dikebilir, ama eşya yer değiştirirse, gözleriyle izleyemez. Bu yaşta, şaşılığa çok sık raslanır.

3 aylık olduğunda, yer değiştiren bir şeyi gözleriyle izleyebilir; artık, başının hareketlerine de egemen olduğu için, bunda başından da yararlanır. 3.-6. ay arasında maması kaşıkla verilmeye ve içeceğini bardaktan içmeye alıştırılmaya başlanır.

Üç aylıktan altı aylığa

Çocuk, çevresindeki her şeye ilgi duymaya başlar, gürültü yapar, kıpırdar. Işığa duyarlıdır. Başını da her yöne çevirir.

Kolları, bacakları elle açılıp kapatılarak hafif beden eğitimi hareketleri yaptırılması yararlı olur.

Ayrıca, oyun oynarken, bir yandan da kaslarını güçlendirmesine yardımcı olmak gerekir.

Bebek yere karmüstü yatırılır; anne, elini bebeğin ayaklarının altına dayayarak hareket etmesini sağlar; bebek bu eli destek alarak ilerlemeye çalışır, bu arada karın ve bacak kaslarını güçlendirir.

4. vede 5. aylara doğru, dinlenme halindeyken bacakları gibi kollarını da düz tutmaya başlar, kas gerginliği normale yaklaşır. Bacaklarıyla «pedal çevirme» hareketleri yapar. Bu, çoğunlukla sevinç belirtisidir.

Aynı yaşa doğru, yüzükoyun yatırılan süt çocuğu, önkolları üstünde doğrularak başını kaldırır.

Yüzükoyun yatarken, ilgi duyduğu bir şeyi izlemek için başını kaldırması, 5.-6. aylara doğrudur. Bu hareketi, boyun ve omuz kaslarının güçlenmesi sayesinde yapar.

4. aya doğru hareketli bir eşyayı çok iyi izlemeye başlar.

Bir eşyayı yakalamak için uğraşmaya da aynı dönemde başlar. Bu, ilk günlerdeki yakalama refleksinden bütünlükle farklı, istemli bir harekettir; ama hareketlerdeki eşgüdümsüzlük ve beceri eksikliği henüz yitmemiştir.

5 aylıkken bebek, gözdiktiği bir şeyi, her iki koluyla havayı tarayarak yakalar.
Bu aydan sonra çocuk, arasıra oturtulmaya başlanır. Bunun yavaş yavaş ve alıştırarak yapılması gerekir, çünkü çocuk için hâlâ çok yorucudur. İlk günler birkaç dakika koltuğunda oturtulur; daha sonra, 3.-4. aylara doğru da, üstünde yarı uzanmış olarak durduğu, ama çevresinde oîfip bitenleri daha iyi izleyebileceği, şezlong tipi keten iskemlelere oturtulabilir. Ayrıca 5.-6. aylar arasında bebek, ilk kez yer değiştirir: Bazen yüzükoyun, bazen sırtüstü döner.

Altı aylıktan dokuz aylığa

Çocuk altı, altı buçuk aylığa doğru, bir yere dayanmadan, bacaklarını 90° açarak oturmaya başlar. Ama bu durumda uzun süre oturması omurgasına zarar verebileceğinden, dikkat etmek gerekir. Günler ilerledikçe çocuk, oturma durumunu ilerletir: 8. aydan sonra öne, daha sonra da arkaya doğru dengesini bulmaya başlar.

9 aylıkken ilk kez tek başına oturur ve yanlara doğru dengesini de sağlar.

Bebek 6 aylıkken, ayakta tutulduğu zaman yumuşak bir oyuncak bebek gibidir: Bacakları oynar, sonunda dizleri bükülür ve yere oturuverir. 7,5 aylıkken, annesinin yardımıyla, kısa bir süre ayakta durabilir. 8-9 aylıkken bunu ellerinin yardımıj’-la yapar. Park ve ilk dik konçlu ayakkabı zamanı gelmiştir. Emeklemeye de bu dönemde başlar, 10 aylıkken ayakta durur. Artık ayaktayken oturabilmekte, otururken ayağa kalkabilmektedir. Bunun için parkının ya da karyolasının, bir sandalyenin parmaklıklarına tutunur.

Her şeyi elleri ve ağzıyla araştırır. Bu nedenle, yutabileceği, kendisi için tehlikeli olabilecek her şeyi elinin ulaşamayacağı yerlere kaldırmak gerekir.

On bir aylıktan on üç aylığa

Anne ve babasının yardımıyla yürür. Artık en sevdiği uğraşı hareket etmektir; hareketlerini düzgünleştirmek için çaba harcar, küçük şeyleri yakalar, top izler, bir anlamda dünyayı keşfe çıkar.

Çok uslu, keyifsiz, hareket etmek istemeyen ve zamanını sıkılıp bıkmadan ellerini seyretmekle geçiren çocukta, sinirsel bir bozukluk sözkonusu olabilir. Bu durum ana-babayı kaygılandırmak ve çocuk uzman bir hekime gösterilmelidir.

On üç aylıktan on beş aylığa

Kendine güveni artmış ve yardım istemeden yer değiştirebilir duruma gelmiştir.

On beş aylıktan on sekiz aylığa

Yeni yeteneklerini geliştirmektedir. Daha «kararlı» yürür, dengesini bulmaya çalıştığı izlenimini vermez.

18 aylık çocuk her şeyi eller. Bu yüzden de bir sürü saçmalık yapar, pek çok şey kırar… Çevresini araştırmaya çıkar. Tehlikelerle dolu bir girişimdir bu!..

On sekiz aylıktan üç yaşına

Çocuk 18 aylıkken merdiveni emekleyerek (dört ayak) çıkar. 18-20 aylar arasında annesinin elini tutarak ayakta iner. 22. aya doğru, düzgünce inmeye başlar. Topa tekme atmaya başlar, müzik duyduğunda kendiliğinden dans etmeye koyulur.

2 yaşında artık bir «büyük» olmuştur ve kendine bir büyük gibi davranılmasını ister. Merdiveni de tek başına inip çıkar.

30 aylıkken, yardım olmaksızın, tek bacağının üstünde dengede durabilir.

2 vede 3 yaşına geldiğinde bedenini artık iyi tanımaktadır. Geniş yere gereksinir, gücünün bilincine varır. Ne boyda olursa olsun, eline geçeni oradan oraya taşıyarak kol ve omuz kaslarını, koşarak, atlayıp zıplayarak da bacak kaslarını güçlendirir.

El ve ayak hareketlerini eşgüdümlü kullanmayı öğrenmiştir. Bu, çocuk için çevresini fethetme çağının geldiğini gösterir: Bunun için kullanacağı taşıt, üç tekerlekli bisikletidir.