Uyku Bozuklukları ve İyi Uykunun Koşulları

UYKU

Uyku, çocuğun sinirsel dengesi için önemli bir etkendir.

İyi uykunun koşulları Sessizlik

Çocuğun, odasında tek başına uyuması ideal durumdur. Ana-babasıyla birlikte ya da oturma odasında yatarsa, uykusu yeterince derin olmaz, gidiş gelişlerden, televizyondan, konuşmalardan rahatsız olur. Çocuğu ayrı odada yatırma olanağı yoksa, uyuduğu sırada elden geldiğince sessiz bir ortam yaratmaya çalışılmalıdır.
bebek-uykusu


Çocuk, iyice düz ve sertçe şilteli bir yatakta, alışkanlığına göre yastıkla ya da yastıksız yatırılmalıdır. Üstüne, iyi ısıtan ama hafif bir çarşaf ve battaniye örtülmelidir. Hava çok sıcaksa, çarşaf (ya da pike) yeterlidir. Çocuk,yatak giysisinin içinde (pijama ya da gecelik) rahat olmalı ve terlememelidir. Kuşkusuz en sağlıklı yatak giyecekleri, pamuklu kumaştan yapılanlardır: Hava geçirir, dolayısıyle terletmezler, kaynatarak’ yıkanabilirler. Günümüzde, pamuklu rahatlığı ile polyester liflerin kullanışlılığını biraraya getiren dokumalar çok kullanılmaktadır.

Huzur

İyi uyuyabilmek için çocuk, kaygılardan, gerginliklerden uzak olmalıdır. Çocuğu etkileyecek (üzecek, korkutacak) masallar anlatmak saçma ve gereksizdir. Evin havası, ana-babanm davranışları da çocuğun uykusunu etkiler.

Çocuk, yatağa yatırılmasına da büyük önem verir. Sözgelimi, anne ya da babası tarafından öpülürse daha çabuk uykuya dalar.

Akşam rahat uyuyabilmek için çocuk, gündüz kendini yormalı, oynamalı, atlayıp zıplamalı, açık havada uzun geziler yapmalıdır. Akşam yemeğini yedikten ve banyosunu yaptıktan sonra, yorulmayacağı bir şeyle ilgilenebilir (bir kitabın resimlerine bakmak, v.b.)

Düzenli uyku

Çocuğun düzenli uyuması gerekir. Belli bir yatma saati olmayan, bazen saat 20.00′de, bazen 23.00′te yatırılan çocuk, erken yatırılmak istendiğinde ağlar, huysuzlanır ve sürekli geç yatma alışkanlığı edinir.

Belirli uyku saatlerine uymak, çocuğa kazandırılacak çok iyi bir alışkanlıktır. Öte yandan, belirli bir uyku süresine de uymak gerekir: Küçük bir çocuk 12 saat, okul çağında bir çocuk en az 9-10 saat uyuyabilmelidir.

Çok küçük çocuklar için doğal olan öğle uykusu, daha büyük çocuklar için gerekli değildir. Öğle uykusu gereksinimi günden güne azalır ve 3 yaşma doğru bütünüyle ortadan kalkar.

Uyku bozuklukları

Uyku bozukluklarına çocuklarda çok sık raslanır.

Uyku bozukluğu, çocuğun uykuya dalmasında bir yavaşlık olarak da ortaya çıkabilir. Çocuk çok sinirli olur, uykusunu geciktirmek için uğraşır. Çok yorgun bir çocuk da uykuya dalmakta güçlük çeker. Düş gücü geniş çocuklar da düşlerini gerçeklerle karıştırarak uykularından olurlar. Düşlerini yaşar, korku ve kaygılara kapılırlar. Bunun kökeni, etkileyici bir öykü ya da masal, bir kitap, bir film olabilir. Çocukların düşlerine giren ve uykularını kaçıranlar, genellikle masallardaki hayvan ya da kişilerdir. Karabasanlara da raslanır. Çocuk uyanıp, korkusunu dile getirir. Avutulduktan, kaygıları giderildikten, yatıştırıldıktan sonra yeniden uyur. Bazen de gerçek anlamıyla gece korkuları sözkonusudur: Çocuk bağırır, ağlar ve dehşet içinde uyanır. Bu durumda, çocuğu yatıştırmak da, yeniden uyutmak da çok daha güçtür.

Çocuklarda karabasanlar normal, gece korkuları normal değildir (hele sık sık tekrarlıyorlarsa).

Genellikle az raslanan aşırı uyuma, her zaman, kaygılı çocuklarda görülür.

Uyurgezerliğe özellikle 8-9 yaşlarında (erkek çocuklarda kızlardan daha çok) raslanır. Çocuk kalkar, yürür, sonra tek başına gidip yeniden yatar. Gece gezintilerini ertesi gün anımsamaz. Bunlar genellikle, zeka bakımından kesinlikle normal, ama kuşkulu, kaygılı çocuklardır.

Böcekler de uykuyu bozabilir. Bir şey sokmuş-sa çocuk kaşınır ve uyanır. Kaşıntısı çocuğun sinirliliğini büsbütün artırır. Bunun için, odasında tahtakurusu,. pire, sivrisinek gibi böcekler bulunmamasına dikkat etmek gerekir. Çocuğun hasta olduğu zaman (kulak iltihabı boğaz iltihabı, v.b.) iyi uyuyamayacağı açıktır; sağlığına kavuştuğunda uykuları da böylelikle düzelecektir.