SPONSORLU BAĞLANTILAR

31 Ağustos 2010 Salı

İshal


Süt çocuğunun çok hızlı ve sıvı kaka çıkarmasına ivegen ishal adı verilir. Nedeni, besinlerin bağırsaktan geçişinin hızlanmasıdır. Geçiş süresi, normal olarak, ince barsak için 6 saat, kalın barsak için 20 saattir. İvegen ishalde, geçiş süresinin kısalmasıyla birlikte, bağırsak mukozası salgısında da artma görülür. Bu yüzden, ivegen ishale yakalanmış süt bebeği, günlük besininin 2-3 katı kaka çıkarabilir.

Normal bir bebek, doğduğu ilk hafta içinde günde 4 kez kaka yapar; daha sonraları, anne sütüyle besleniyorsa, emzirme sırasında ya da sonrasında günde 3 vede 4 kez sarı renkte ve yumuşak kaka çıkarır. İnek sütüyle beslenen bebeklerde kaka daha azdır; kabızlık da görülebilir (günde yalnızca 2-3 kez kaka çıkarma). Kakalar sert ve çıkış ağrılı olabilir, ama genellikle kaygılanmaya gerek yoktur.

cocuklarda İshal

NEDENLER

İvegen ishal nedenlerinin başlıcası, enfeksiyon kökenli mide barsak iltihaplarıdır. Kakadaki mikropların besi yerinde üretilmesi, genellikle sorumlu mikrobu ortaya çıkarır (süt bebeklerinin toplu halde bulundukları yerlerde baş gösteren salgınların gözetiminde de büyük yarar sağlar) ve tedavide kullanılacak antibiyotiğin seçimine de ışık tutabilir.

Kültürde salmonella, şigella ve bazı kolibasili türleri görülürse, enfeksiyona bunların neden olduğu kuşku götürmez. Stafilokok çıkarsa (bağırsağın mikrop örtüsünde denge öğesi olarak bulunması normaldir), tek sorumlunun o olmadığı ve proteus, piyosiyonoz basili gibi başka etkenlerin de bulunduğu anlaşılır. Ama hasta bebeklerin yarısında, kakadaki mikroplan besiyerinde üretme çabası sonuç vermez. Bu yüzden, bedenin başka bölgelerinde de virüs belirtileri (burun-boğaz iltihabı, lenf düğümleri büyümeleri, döküntüler) varsa, ishalin virüs kökenli olduğu düşünülebilir. Bebeklerin kakalarında mantarların üremesi, genellikle birincil bir hastalık değil, iyi bir sindirim için gerekli barsak mikrop örtüsünün, uzun süreli ve aşırı antibiyotik tedavisi sonucu zayıfladığının ya da yıkıldığının belirtisidir. Bağırsak enfeksiyonu dışında öteki sistem hastalıkları da, günümüzde eskiden olduğundan daha az raslanmakla birlikte, hâlâ görülebilmektedir. Burun-boğaz, kulak, sidik sistemi iltihaplarıyla birlikte, çoğunlukla ishal de görülür. Asıl nedeni oluşturan hastalığın tedavisiyle, sindirim bozuklukları da iyileştirilebilir. Sözgelimi, irinli bir kulak iltihabının boşaltılmasıyla, ishalde de hızlı bir iyileşme görülür. İvegen ishallerin kökeninde beslenme yanlışları, bünyesel bir enzim eksikliği gibi nedenlere de çok sık raslanır.

TEŞHİS

Klinik Belirtiler: İshal, gözden kaçırılmaması gereken bir tehlike işaretidir. Ciddi sonuçların önünü almanın en iyi yolu da hızlı tedavidir. Çoğunlukla enfeksiyon kökenli olan ivegen ishalden önce, bazen sinirlilik, iştahsızlık, hafif bir ateş, bulantı, kusma gibi ön belirtiler görülebilir. Başlangıç bazen apansızdır. Çocuk birkaç dakika içinde büyük ölçüde su yitirebilir.

Klinik Muayeneler: Muayenede karnın hafifçe şiştiği, kakanın asitliği sonucu kabaetlerin tahriş olduğu görülür. Ka-kak çıkarma sayısı günde 8-10′u bulabilir (hattâ daha fazla). Kaka sıvılaşmıştır, apansızın fışkırır; sulu, sümüksü olabilir; kanla karışık mukoza tabakası kalıntıları içerebilir. Anneleri çok korkutan yeşil renk, barsaktan geçişin çabukluğu nedeniyle safra salgısının kakanın rengini değiştirecek vakit bulamamış olmasından ileri gelir. Ciddi ishallerde, kakanın yeşil renkli olduğu doğru olmakla birlikte, normal kakanın da havayla temasta yeşilimsi renk aldığı unutulmamalıdır.

EVRİM

Apansız biçimde çocuğun geleceğini tehlikeye düşürebileceğinden, her ishal ciddi sayılır. Bu yüzden, ciddi bir bilanço yapılmalı ve kaka sayısı belirlenmelidir. Çocuk günde yalnızca 5-6 kez kaka yapıyorsa, bunun zararsız bir ishal olduğu söylenebilir. Kusmalarla birlikte olması, gerek beslenmeyi, gerekse tedaviyi zorlaştırarak durumu cid-dileştirir.

Tek gözetim öğesi, bebeğin kilo durumunun gidişidir, İshal durumunda çocuğun günde 2 kez tartılması gerekir. Kilo yitimi yüzde 5′in üstündeyse, özellikle ishalle birlikte kusma da görülen durumlarda, ishal ciddi demektir. Yüzde 10′u aşan kilo yitimi (sözgelimi 5 kg ağırlığındaki bir bebekte 500 gr’dan fazlası), çocuğun hemen hastaneye kaldırılmasını gerektirir.

TEDAVİ

Ciddi ishallerin tedavisi, su yitimi tedavisiyle birliktedir. Çünkü önemli sorun, su yitiminin önlenmesidir. Süt bebeği ishal olduğunda, yapılacak iş, bir yandan her türlü sütlü ve unlu besini hemen keserken, öte yandan da, çocuğun günlük sıvı gereksinimi kilo başına 150 mililitre (150 mlt/kg) temeline ^göre hesaplanarak, bünyenin yeterli miktarda su almasını sağlamaktır. Bu, çeşitli biçimlerde gerçekleştirilebilir: Pirinç suyu, havuç çorbası ya da kaynatılmış keçiboynuzu suyu. Havuç çorbası çok iyi sonuç vermekle birlikte, fıtıklı çocuklara verilmemesi daha iyi olur. Havuç çorbasının başlıca sakıncası, barsaklardan geçerken fıtığın oluşturduğu daralma bölgesinde beklenmedik bir yavaşlama sonucu ya da barsakların dirsek yaptığı herhangi bir yerde havuç posası birikmesi sonucu tıkanma (çok daha ender raslanır) olasılığıdır. Fıtıklı çocuklar dışında bebeklerdeki ishalin tedavisinde olumlu sonuçlar elde etmeyi sağlayan havuç çorbasının, kakada ishalimsi bir durum görülür görülmez verilmesi ciddi sonuçları önleyebileceğinden, nasıl hazırlanacağının bilinmesinde yarar vardır.

Havuç çorbasının hazırlanışı

Yarım kilo havuç, üstü kazınmış ve doğranmış olarak bir litre maden suyuna (ya da suya) konur, bir tutam tuz eklenerek bir saat süreyle pişirilir. Bir saatin sonunda, buharlaşmış olan su miktarı yeniden eklenir ve sebze değirmeninde ya da çatalla ezilir (mikserde değil). Emziğin deliği büyütülerek, soğuk halde biberona konur (düdüklü tencerede hazırlanıyorsa 500 gr havucun 600 santilitre su içinde 15 dakika pişirilmesi gerekir). Havuç çorbası buzdolabında saklanmalı ve hazırlandığı gün verilmelidir. Bir gün önce hazırlanmış havuç çorbasının verilmesi tehlikeli olabilir. Daha büyük süt çocuklarına, havuç püresi, haşlanmış pirinç, rendelenmiş çiğ elma, dövülmüş muz (iyice olgun olması koşuluyla) ezmesi verilebilir.

Bebek çok su yitirmişse, besin almıyor ve kusuyorsa, yitirilen su ancak damardan serum takılarak ödünlenebilir. Bunun için, bebeğin mutlaka hastaneye kaldırılması gereklidir. İlk havuç püresi biberonu verildikten birkaç saat sonra, hâlâ sıvı kıvamda olan kaka «havuç» rengi alır, daha sonra da koyulaşır; yaklaşık 24 saat sonra (bazen daha geç, bazen daha erken), çocuğun altı değiştirilirken, kabaetlerine kalıp gibi yapışık olarak ya da kabaetler arasında galeta biçimi almış havuç artıkları bulunur. Bu andan başlanarak yavaş yavaş, havuç çorbasına hazır mama ya da süt tozu eklenmeye başlanabilir. İshal tekrarlarsa, geri dönüş yapıp hazır mama (ya da süt tozu) miktarını azaltmak gerekir.

Bazen, birkaç hafta süreyle havuç çorbasının yanısıra, normal miktarda hazır mama içeren biberonlar hazırlamak gerekir. Bu durumda unutulmaması gereken iki nokta vardır:

— hazır mama zaten tuzlu olduğundan, havuç çorbasına ayrıca tuz konmamalıdır; tuz fazlası sakıncalı olabilir;

— bebeğin derisi havuç pigmentlerini (karo-ten) tutarak portakalımsı bir renk alabilir. Bu durumu sarılıkla karıştırmamak gerekir; hiç bir sakıncası da yoktur, ciltteki pigmentler zamanla yokolur.

İlaçla ishal tedavisi, tek başına pek fazla yarar sağlamaz. Barsak mikroplarını etkileyen bazı antibiyotikler yararlıdır. Barsak mukozası tarafından emilmediklerinden alerjiye neden olmaz ve barsakta büyük miktarlara ulaşırlar. İshalli süt bebeğine fitil vermenin yararsızlığı ortadadır.

0 yorum:

Yorum Gönder